,,Ćmy i ludzie" Mariusz Wojteczek

 

,,Ale ludziom nigdy nie wystarcza swoboda własnej egzystencji. Im zawsze zależy na dominacji. Na przejęciu kontroli, podporządkowaniu." 

Akcja debiutanckiej powieści Wojteczka dzieje się w alternatywnej Polsce. Autor stworzył kraj z odłamków, w których wciąż pobrzmiewają echa partyjne, naczelnicy i towarzysze budują nowy ład, a społeczeństwo gimnastykuje karki by nie dać się złamać. Do tego tygielka została dodana niedawna wojna, co daje obraz państwa zmaltretowanego, umęczonego i upadłego. Polski innej ale jednak wciąż przerażająco podobnej. 

W tym smutnym świecie, Marysia wraca w rodzinne strony na pogrzeb matki. Nie chce tu być ale wie, że musi sobie poukładać wszystko, co przez lata w niej narastało i pęczniało. Z ogromnym bagażem wspomnień i przeżyć próbuje przekopać się przez chaos uczuć i zadawnionych ran. Nie spodziewa się, że wplątując się w lokalne intrygi, stanie się częścią czegoś ogromnego. Całe jej dotychczasowe życie zmierzało ku tej właśnie chwili, kiedy dostrzeże jak naprawdę funkcjonuje świat.

Pośród nie przepracowanych jeszcze wojennych traum, ludzie próbują wieść swoje życia. Nie jest to łatwe gdy krwawe wspomnienia i lęki wciąż są żywe i wyciągają zimne paluchy , nie pozwalając o sobie zapomnieć. Sumienia obciążone wojennymi grzechami nie dają spać, wgryzają się w duszę, jednak nikt się do nich nie przyznaje. Nikt nie powie głośno, że na wojnie albo zabijasz albo sam giniesz. Jakby moralność wojny była zupełnie inną moralnością niż w czasie pokoju. Może to nawet nie moralność. Może wystarczy bezkarność by ludzie wyzbywali się ludzkich odruchów.   Maria niosąc tę świadomość na swoich barkach, znajdzie w końcu cel, zrozumienie i ukojenie. 

Ten weirdowy kryminał, tonący w oparach surrealizmu i oniryczności, ocierający się o grozę jest świetnym przykładem literatury, która na długie godziny pochłania czytelnika. Wciąga w świetnie skonstruowany świat, zmusza do refleksji, a co najważniejsze - niepokoi. Bo to historia, która wciąż jeszcze może się zdarzyć.